Thanh tra Chính phủ cho biết, trong 4 năm (2008 - 2011), các tỉnh, thành phía Nam đã tiếp hơn 583.000 lượt người đến khiếu nại, tố cáo với trên 487.000 vụ việc. Nội nung khiếu nại chủ yếu liên quan đến đất đai.
 

Thông tin trên được Thanh tra Chính phủ cho biết trong hội nghị “Công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, của các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khu vực phía Nam” tổ chức tại TP Cần Thơ vào ngày 27/3.

Trên 70% nội dung khiếu nại liên quan đến đất đai

Theo Thanh tra Chính phủ, Tp.HCM là địa phương tiếp công dân cao nhất với gần 137.000 lượt người. Trong khi đó, trụ sở tiếp công dân của Trung ương Đảng và Nhà nước tại Tp.HCM đã tiếp trên 19.000 lượt người với 6.500 vụ việc. Tình hình công dân khiếu nại, tố cáo vượt cấp lên Trung ương vẫn còn diễn ra khá nhiều.

Qua thống kê của ngành chức năng, nội dung khiếu nại của công dân tập trung chủ yếu vào vấn đề đất đai (chiếm trên 70%) như khiếu nại về giá đất, phương án bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất; khiếu nại đòi lại đất cũ đã qua các thời kỳ thực hiện chính sách cải tạo nông nghiệp, cho thuê, cho mượn…

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên - Môi trường Chu Phạm Ngọc Hiển cho biết: Chỉ riêng tại Bộ Tài nguyên - Môi trường, số vụ việc tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai thường chiếm trên 98% tổng số đơn nhận hàng năm. Trong tổng số đơn mà Bộ nhận, có khoảng 63% (so với toàn quốc) là đơn của công dân ở khu vực phía Nam. Có địa phương, lượng đơn thư gửi đến Bộ lên đến hơn 500 lượt đơn/năm- gấp 10 lần số đơn gửi Bộ của địa phương có đơn nhiều nhất thuộc khu vực miền Trung.

Còn về nội dung tố cáo, chủ yếu là tố cáo cán bộ mất dân chủ, lợi dụng chức quyền để tham nhũng trong quản lý, sử dụng đất đai, trong quản lý tài chính, ngân sách nhà nước; trù dập người khiếu kiện, bao che cán bộ dưới quyền; cố ý làm sai lệch hồ sơ, áp dụng pháp luật không đúng dẫn đến xét xử oan sai, gây thiệt hại quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.

Cũng theo Thanh tra Chính phủ, từ năm 2008 - 2011, các cơ quan hành chính Nhà nước giải quyết trên 162.000 đơn khiếu nại, tố cáo. Qua phân tích cho thấy, số vụ khiếu nại, tố cáo đúng chiếm khoảng 46%; chủ yếu là khiếu nại, tố cáo sai. Kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo đã kiến nghị thu hồi về cho Nhà nước trên 300 tỷ đồng, hơn 300ha đất, khôi phục quyền lợi cho cả ngàn người dân.

Vẫn còn tình trạng người có thẩm quyền né tránh giải quyết

Về nguyên nhân dẫn đến khiếu nại, tố cáo, Thanh tra Chính phủ cho rằng: Trong thời gian gần đây, chính quyền địa phương tiến hành thu hồi nhiều đất của dân để giao cho các nhà đầu tư thực hiện các dự án xây dựng khu đô thị, khu công nghiệp… Nhưng các quy định của pháp luật điều chỉnh về vấn đề này vẫn còn những điểm bất cập. Các quy định về giá đất bồi thường cho người có đất bị thu hồi trong một số trường hợp không phù hợp với thực tế, thấp hơn giá thị trường nên người dân bị thu hồi không nhất trí với phương án bồi thường dẫn đến phát sinh khiếu nại.

Ngoài ra, ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận nhân dân còn hạn chế nên có những yêu cầu, đòi hỏi không đúng hoặc vượt quá quy định pháp luật. Bên cạnh đó, công tác chỉ đạo, điều hành và quản lý Nhà nước ở một số địa phương còn nhiều yếu kém, nhất là công tác quản lý đất đai.

Những tồn tại trên theo Thanh tra Chính phủ, do một số địa phương chưa tổ chức tốt việc tiếp công dân, chưa gắn công tác tiếp công dân với việc giải quyết, khiếu nại, tố cáo, nhất là ở cấp quận, huyện, sở ngành. Nhiều vụ việc giải quyết khiếu nại, tố cáo giải quyết không đúng chính sách, pháp luật hoặc chưa xem xét đầy đủ các khía cạnh pháp lý kết hợp với thực tế khách quan

“Một số vụ việc người có thẩm quyền giải quyết né tránh, đùn đẩy làm cho việc giải quyết lòng vòng, kéo dài; cá biệt có cơ quan không thực hiện đúng trách nhiệm, thẩm quyền được giao, có hành vi bao che, cố ý làm sai. Một  việc mặc dù đã có ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng hoặc các Bộ, ngành Trung ương nhưng chính quyền địa phương thực hiện chưa triệt để, không nghiêm túc dẫn đến người dân tiếp tục khiếu kiện gay gắt”, lãnh đạo Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh.

Khi đó, công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo là một trong những công việc khó khăn, đòi hỏi phải có trình độ, năng lực, kinh nghiệm nhưng ở nhiều địa phương còn thiếu cán bộ hoặc cán bộ chưa có đủ năng lực, kinh nghiệm.

Từ những tồn tại trên, lãnh đạo Thanh tra Chính phủ cho rằng: Trong thời gian tới tình hình khiếu nại, tố cáo sẽ tiếp tục phát sinh phổ biến trong lĩnh vực đất đai, tập trung nhiều ở địa phương, địa bàn thu hồi nhiều đất của dân để thực hiện các dự án phát triển kinh tế xã hội.

Chính vì thế, Thanh tra Chính phủ đề nghị các địa phương cần phải tăng cường hơn nữa công tác quản lý đất đai. Cần tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác giải phóng mặt bằng có tính chuyên nghiệp.

Thanh tra Chính phủ cùng đề nghị Chủ tịch UBND các cấp phải dành thời gian thích đáng cho công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, tăng cường đi cơ sở, tập trung giải quyết những những vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp tại những nơi xảy ra vụ việc, không để khiếu kiện vượt cấp lên Trung ương và phát sinh thành “điểm nóng” gây phức tạp về an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội.